Miałaś kiedyś sytuację, że kupiłaś rzecz A, następnie stwierdziłaś, że kupisz jeszcze Ą, bo przecież świetnie będą do siebie pasowały? Później kupujesz jeszcze B, C i kończysz na Ż zastanawiając się, gdzie się podziały Twoje wszystkie pieniądze.
Jeżeli w jakikolwiek sposób Cię to pocieszy to nauka nazwała takie zachowanie.
Efekt Diderota, bo o nim mowa, to mechanizm psychologiczny polegający na dwóch założeniach:
- Dobra kupowane przez konsumentów powinny być zgodne z poczuciem ich tożsamości i wzajemnie się uzupełniać.
- Jeżeli zakup danej rzeczy odbiega od dotychczasowych dóbr, może spowodować to narastający konsumpcjonizm.
I teraz wszystko stało się jasne…
W trzy dni wydałam więcej niż średnio wydawałam w trzy miesiące. Była to zawrotna suma 3 618,32 zł [11–13.12.2022]. Moje miesięczne wydatki zamykają się najczęściej w kwocie 1 100–1 200 zł.
A niedługo później wydałam jeszcze więcej i więcej, i… Nie, nie wpadłam w spiralę długów, chyba że mowa o długu moralnym, wobec osób, które ledwo wiążą koniec z końcem.
Trochę mi przeszło jak zbytnio nie miałam co wydawać. Zostałam jednak z poczuciem, że mogę tyle rzeczy jeszcze kupić, myślę o wydatkach, które czekają na mnie za kilka tygodni, miesięcy i lat, martwiąc się. Później przypomniałam sobie najlepsze źródło inspiracji i porad życiowych, Biblię, i następujący fragment [Mt 6,24–25.32–34]:
Nie możecie służyć Bogu i mamonie. Dlatego mówię wam: nie martwcie się o swoje życie, co będziecie jeść lub co pić będziecie, czym się przyodziejecie. Czy życie nie jest ważniejsze od pokarmu, a ciało od odzienia? […] Bo o to wszystko zabiegają poganie. A wasz Ojciec niebieski wie, że tego wszystkiego potrzebujecie. Zabiegajcie najpierw o królestwo i o jego sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane. Nie martwcie się zatem o jutro, bo jutro samo zatroszczy się o siebie. Starczy dniowi jego własnej biedy.
Warto jednak też myśleć i planować swoje wydatki. Po to Bóg dał nam umysły, aby z nich korzystać. Chociaż czasami boli.
Pocieszam się tym, że nie kupiłam szlafroka.
Bibliografia:
ING Think, What is the Diderot effect?, https://think.ing.com/articles/what-is-the-diderot-effect [Zabawne, że opis takiego zjawiska jest na stronie instytucji, której przecież bardzo zależy, abyśmy brali u nich kredyty i później spłacali przez następne 30 lat.]